Czarnuszka siewna (Nigella sativa) używana była w czasach starożytnych jako środek leczniczy o bardzo szerokim zastosowaniu. Nasi przodkowie sądzili, iż czarny kminek (black cumin) jest w stanie zwalczyć każdą chorobę. Legenda głosi, iż Tutenchamon miał w swoim grobowcu fiolkę ze złotem faraonów, która miała chronić go przed wszelkim złem po śmierci. W tych powiastkach jest jednak ziarenko prawdy, bowiem ponad 700 badań, przeprowadzonych do dnia dzisiejszego, wykazało drogocenne właściwości czarnuszki.
To prawdziwe bogactwo naturalnych składników, zamknięte w małych ziarenkach. Pierwsze plantacje rośliny pojawiły się w Europie Południowo Wschodniej i Azji Zachodniej, na terenie Iraku i Turcji, szybko jednak rozprzestrzeniły się w innych krajach, położonych nad brzegiem Morza Śródziemnego. Czarnuszka charakteryzuje się specyficznym ubarwieniem, jej kwiaty mają biały lub niebieski kolor i błękitne unerwienie. Od wieków wierzono, że roślina potrafi wyleczyć wszystko, oprócz śmierci.
Należy do rodziny jaskrowatych, jednorocznych, kwitnących od maja do września. Czarnuszka wymaga słonecznego klimatu oraz żyznej i wilgotnej gleby. Hamuje wszelkie ogniska zapalne, wspomaga system odpornościowy. Jej nasionka to skupisko wielu aktywnych substratów. Mimo swojej ogromnej popularności, nie tylko w kuchni, właściwości tej rośliny nie zostały w pełni odkryte przez naukowców, dlatego stanowi ona obiekt ich intensywnych zainteresowań oraz różnorodnych eksperymentów. Jedno jest pewne – czarnuszka to nie tylko korzenna przyprawa, ale źródło naturalnych składników odżywczych, niezbędnych dla właściwej pracy ludzkiego organizmu.
Spis treści
- Właściwości i działanie
- Właściwości lecznicze
- Wartości odżywcze
- Zastosowanie
- Dawkowanie
- Obawy i wątpliwości
- Rodzaje
- Cena/Gdzie kupić
Właściwości i działanie
Nazwa rośliny pochodzi z języka łacińskiego – „nigellus” oznacza bowiem „czarny”. Najczęściej dostępna jest w postaci nasion lub jako olej, tłoczony na zimno. Roślina stosowana jest w medycynie, kosmetyce oraz kuchni. Nasiona czarnuszki wykazują działanie lecznicze w walce z nadciśnieniem oraz wrzodami. Czarne i drobne ziarna cieszyły się ogromną popularnością wśród starożytnych władców i uczonych. Wzmianki o niej występują już w Biblii i pracach biologicznych Dioskurydesa. Ceniono ją nie tylko jako lek, ale również aromatyczny dodatek do wielu potraw. W V w.p.n.e. Hipokrates zażywał czarnuszki, kiedy dręczyły go kłopoty trawienne i dokuczliwe bóle wątroby, W swojej książce „Historia naturalna” określił nasiona rośliny jako remedium na ukąszenia węży i ukłucia skorpionów. Starożytni zażywali ją również, zwalczając przeziębienia i różnorodne stany zapalne. Mimo upływu lat, nasiona czarnuszki nadal cieszą się ogromną popularnością i znajdują szerokie zastosowanie w wielu dziedzinach życia.
Co ciekawe, świetnie sprawdzają się jako środek zwalczający niektóre owady. Swoje działanie roślina zawdzięcza obecności tymolu, tymochinonu i tymohydrokinonu. Będąc naturalnym źródłem tych olejków eterycznych, czarnuszka jest nie tylko świetnym remedium na wiele chorób, ale również charakteryzuje się aromatycznym zapachem. Nasiona rośliny nie są duże. To czarne, szorstkie ziarenka o długości 1,5-3 mm. Swoim wyglądem przypominają nasiona cebuli. Olej z czarnuszki stosowany jest często w walce z dolegliwościami alergicznymi, trądzikiem, czy też łupieżem.
Czarnuszka w kuchni
Świetnie sprawdza się także w kuchni, jako korzenny dodatek do zup, czy sałatek. Przy jego zakupie, należy dokładnie sprawdzić, czy jest on organiczny, wyciskany na zimno oraz zabezpieczony przed jełczeniem. Olej z czarnuszki nie powinien również zawierać innych zbędnych substancji, często szkodliwych dla organizmu. W jego skład wchodzą nienasycone kwasy tłuszczowe, witamina E, beta-karoten, mikroelementy, przeciwutleniacze oraz inne związki organiczne. Jednak to tymochinon, znajdujący się w nasionach z czarnuszki, z których olej jest wytwarzany, w największym stopniu odpowiada za właściwości lecznicze esktraktu. Olej z czarnuszki jest świetnym lekiem na nowotwory, pasożyty, dolegliwości wątrobowe cukrzycę oraz różnorodne problemy alergiczne.
W tym miejscu zachęcamy do zapoznania się z artykułami na temat właściwości korzenia maca jak również nasion chia, czyli szałwi hiszpańskiej.
Właściwości lecznicze
Nasiona czarnuszki zapobiegają powstawaniu wrzodów, chroniąc błonę śluzową organizmu. Roślina działa podobnie jak leki osłonowe, zabezpieczając nerki oraz wątrobę przed toksycznym działaniem różnorodnych związków chemicznych. Szczególnie zalecana jest dla osób, zmagających się z alergiczną odmianą astmy, egzemy, czy atopowym zapaleniem skóry.
Roślina wspomaga również organizm w walce z cukrzycą, nadciśnieniem, laktacją oraz chorobami pasożytniczymi. Redukuje wszelkie stany zapalne, wspomaga również system odpornościowy, dzięki obecności ok. 100 substancji aktywnych biologicznie. Czarnuszka doskonale zwalcza zaburzenia równowagi między przeciwutleniaczami a wolnymi rodnikami, które staje się przyczyną występowania chorób nowotworowych. Roślina wspomaga pracę układu odpornościowego, intensyfikując fuzję limfocytów i leukocytów.
Podobnie jak witamina C, świetnie zwalcza niekorzystne reakcje alergiczne. Badania dowodzą, iż kilkutygodniowe zażywanie preparatu poprawia wydolność płuc, co jest szczególnie istotne dla astmatyków, którzy mogą w ten sposób zredukować przyjmowanie inhalatorów. Przeprowadzone eksperymenty wykazały, iż czarnuszka ma działanie zbliżone do organicznego związku, redukującego stany zapalne i alergiczne. Substancja likwiduje obrzęki, powstające w wyniku urazów głowy, nowotworów mózgu i różnorodnych zabiegów neurochirurgicznych. Ekstrakt obniża ilość ogniw zapalnych w okolicach płuc.
Wspomaga również właściwe działanie tchawicy, chroniąc ją przed szkodliwymi antygenami, powodującymi reakcje alergiczne uciążliwe dla organizmu. Dodatkowo, niweluje niekorzystne zmiany w płucach – martwicę nabłonka, czy też przerost mięśni gładkich. Czarnuszka obniża również intensywną tendencję tchawicy do reakcji na bodźce zewnętrzne. Co więcej, produkt niszczy stany zapalne, powstałe w wyniku rozwoju astmy w organizmie. Pobudza on ośrodki ruchowe, działa rozkurczowo, przeciwbólowo, rozgrzewająco i odkażająco. Czarnuszka zalecana jest palaczom, ponieważ obniża szkodliwy wpływ dymu tytoniowego na ludzki organizm.
Właściwości oleju z czarnuszki
Olej z rośliny odpowiada za wzrost hemoglobiny i erytrocytów w organizmie, dzięki czemu spożywanie martwych tkanek zwierzęcych nie jest konieczne w walce z anemią. Roślina, będąc źródłem tymochinonu, wykazuje działanie antybakteryjne. Przyjmowanie czarnuszki przez okres 3-10 dni niweluje objawy grypy i problemy z zatokami. Roślina redukuje również ilość pasożytów w organizmie, zwalcza owsiki oraz liczne choroby zakaźne.
Metoda krążkowo-dyfizyjna wykazała, iż czarnuszka niszczy bakterie gronkowców, co jest bardzo istotne w leczeniu noworodków, dotkniętych zapaleniem skóry, w wyniku działania tego mikroorganizmu. Roślina skutecznie przeciwdziała rozwojowi pasożytów – przywry i tasiemca. Stanowi naturalną obronę przeciwko wirusom. Przeprowadzone eksperymenty na gryzoniach, wykazały poprawę już po trzech dniach od dootrzewnowego podania specyfiku. Olej spowodował zahamowanie rozprzestrzenianie się cząstek wirusa w śledzionie. Również osoby, zmagające się z zapaleniem wątroby HCV, w efekcie regularnego zażywania czarnuszki zaobserwowały znaczną poprawę kondycji organizmu. Polepszyły się także wyniki morfologii krwi i w znacznym stopniu obniżył się poziom cukru. Wszystkie te procesy spowodowane były właściwościami przeciwutleniającymi czarnuszki.
Roślina jest elementarnym składnikiem diety osób, które poddawane są radioterapii w zwalczaniu nowotworów, bowiem zapobiega ona uszkodzeniom, wywołanym promieniowaniem jonizującym. Ponadto to, odpowiada za właściwy poziom ciśnienia krwi, zmniejszając ryzyko wystąpienia zakrzepów. Stanowi również naturalną zaporę przed powstawaniem miażdżycy. Obniżając gęstość szczawianów w moczu, zatrzymuje rozwój kamieni nerkowych. Czarnuszka zapobiega angiogenezie i metastazie komórek rakowych, aktywizując syntezę cytokin, nastawionych przeciwko antygenom nowotworowym. Związki, stanowiące naturalny hamulec przeciwko rozprzestrzenianiu się ogniw nowotworowych, niwelują zagrożenie białaczki mieloblastycznej HL60, doprowadzając do absolutnej redukcji jej komórek.
Czarnuszka w walce z rakiem
Co więcej, czarnuszka zatrzymuje ekspansję raka szyjki macicy, piersi, okrężnicy, gruczolakoraka krtani oraz kostniakomięsaka. Produkt wspomaga również funkcjonowanie wątroby, płuc, zapobiegając powstawaniu przewlekłych chorób w tych miejscach. W przeciwieństwie do chemioterapii, preparat nie niszczy zdrowych komórek organizmu. Naukowcy z Ohio State University przekonują, że związki zawarte w nasionach czarnuszki spowalniają proces klonowania się komórek rakowych glejaka mózgu i rdzenia kręgowego. Ponadto, badania wyciągu z czarnuszki wykazały jego cytotoksyczność przeciw niektórym formom chłoniaka, mięsaka 180, gruczolakoraka trzustki i mięsaka macicy.
Z jeszcze innych eksperymentów wynika, że miejscowe stosowanie ekstraktu z czarnuszki zahamowało rozwój komórek nowotworowych skóry u myszy. Wszystko to za sprawą tymochinonu, który stanowi naturalną blokadę przeciwko produkcji szkodliwego dla organizmu kwasu żołądkowego, wytwarzanego przez działanie substancji drażniących. Związek zwiększa ilość wydzielanej błony śluzowej. Testy, eksperymenty i badania mikroskopijne na gryzoniach wykazały, że tymochinon chroni odcinek jelita cienkiego, zabezpieczając go przed różnorodnymi uszkodzeniami. Czarnuszka wykazuje silne działanie przeciwzapalne. To dlatego tak skutecznie niweluje intensyfikację procesów rakowych.
Roślina hamuje rozwój białek, odpowiedzialnych za wzrost, proliferację i aktywność komórek hemopoetycznych oraz substancji obniżających zdolności odpornościowe organizmu. Czarnuszka jest zatem świetnym remedium na różnorodne stany zapalne. Przeprowadzono badania wskazują jednoznacznie, że u gryzoni, dotkniętych niedokrwistością wątroby, w zauważalnym stopniu zmniejszyła się ilość skomplikowanych struktur białkowych, będących katalizatorami szkodliwych reakcji chemicznych. Dodatkowo, polepszeniu uległa kondycja tkanki wątrobowej, której uszkodzenia zostały znacznie zniwelowane. Czarnuszka świetnie chroni również organizm przed toksycznym oddziaływaniem ciężkich metali, jak np. kadm, czy ołów.
Badania nad czarnuszką
Naukowcy z Florydy przeprowadzali testy na czarnuszce pod kątem jej zdolności wspomagania układu immunologicznego. Trwające cztery tygodnie eksperymenty wykazały przyrost ogniw, odpowiedzialnych za dobrą pracę systemu odpornościowego o 72% w porównaniu z grupą kontrolną. Nie trzeba wiele, by czarnuszka wykazała skłonności aktywne na w organizmie człowieka, bowiem już jedna łyżeczka jej ekstraktu na dobę, połączona z miodem lub sokiem, chroni nas przed szkodliwymi wirusami i niekorzystnym działaniem chorób, w znaczącym stopniu osłabiających prawidłowe działania ustroju immunologicznego.
Olej, wytwarzany na bazie czarnuszki, pomaga zredukować trądzik, łuszczycę, wysypkę, czy grzybicę. Co więcej, jest zdrowszym substytutem szkodliwych leków i maści sterydowych przeciwko atopowemu zapaleniu skóry. Czarnuszka jest tak samo skuteczna, a zarazem nie wykazuje dokuczliwych skutków ubocznych. Będącym naturalnym źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych, produkt okazuje się niezastąpiony w zwalczaniu dolegliwości, związanych z tą chorobą. Zaleca się również jego stosowanie w przypadku dotkliwych oparzeń słonecznych, bowiem szybko niweluje ból, przywracając skórze odpowiedni wygląd i kondycję.
Czarnuszka, a cukier w organizmie
Czarnuszka odpowiada także za właściwy poziom cukru w organizmie, dbając dodatkowo o dobrą pracę trzustki, zapewniając jej ochronę i wspomagając działanie związków, odpowiedzialnych za produkcję insuliny. Preparat zwiększa również stężenie mineralne kości, niwelując ryzyko wystąpienia osteoporozy. Wykazuje działanie antydepresyjne, uspokajające oraz przeciwlękowe, dlatego ważne jest, by szczególnie osoby, zmagające się z nerwicą, czy innymi chorobami tego typu, zadbały o dietę bogatą w czarnuszkę. Zwiększa ona odporność organizmu na stresujące czynniki zewnętrzne, polepszając pracę ośrodkowego układu nerwowego i poprawiając nasze samopoczucie.
Czarnuszka jest zatem szczególnie istotna jako środek uzupełniający terapię przeciwko objawom epilepsji, czy choroby Parkinsona, wykazując działanie podobne do adaptogenu. Produkt uodparnia organizm na wszelkie przeżycia traumatyczne i wstrząsowe, dlatego często stosowany jest w stanach wyczerpania i zmęczenia. Nie powoduje większych przemian w fizjologii ludzkiego ciała, a jej działania nie mają specyficznego charakteru, uodparniająć komórki na szkodliwą aktywność procesów fizycznych i biochemicznych. Co więcej, usprawnia ona pracę całego organizmu, nie wykazując rażących działań niepożądanych. Czarnuszka odpowiada także za regularny cykl miesiączkowy, wspomaga procesy laktacyjne karmiących matek .
Wartości odżywcze
Czarnuszka zawiera w sobie wiele substancji odżywczych, m.in.:
–kwasy tłuszczowe (linolowy, alfa-linolenowy, eikozadienowy, palmitynowy, mirystynowy) (85%)
–fosfolipidy i fitosterole
–flawonoidy i saponiny
– białka (22%) i węglowodany
– alkaloidy, m.in.: nigellinę, nigellaminę, nigellidynę, nigellicynę
– olejek eteryczny, zawierający m.in. tymochinon, limonen, karwakrol, karwon
– witaminy A, E, F, B1, B3, B6, biotynę, związki mineralne m.in. cynku, selenu, magnezu, wapnia, żelaza, sodu i potasu
Czarnuszka zastosowanie
Czarnuszka znalazła swoje zastosowanie w kuchni, medycynie oraz kosmetyce. Świetnie sprawdza się jako dodatek do chleba, sałatek, sosów, a nawet mięsa. Popularny jest również napar z czarnuszki, a do jego przygotowania, oprócz przyprawy, potrzebne są herbata oraz miód. Taki produkt idealnie sprawdza się w problemach skórnych lub innych dolegliwościach organizmu. Olej z czarnuszki, tłoczony na zimno, można stosować bezpośrednio na skórę lub włosy, które dzięki niemu odzyskują blask i stają się bardziej wytrzymałe. W kosmetyce popularne są kremy i różnorodne preparaty, zawierające w sobie ekstrakt oleju z czarnuszki. Doskonale sprawdzają się w walce z łupieżem i trądzikiem.
Dawkowanie nasion czarnuszki
Dzienne zapotrzebowanie na czarnuszkę to około 1 łyżeczka oleju lub 2 łyżeczki sproszkowanego suplementu. Osoby, borykające się z astmą, powinny 2 razy dziennie pić napar z czarnuszki (1/3 szklanki).
Obawy i wątpliwości
W formie przyprawy czarnuszka znana jest od wieków i w zasadzie nie ma szczególnych przeciwwskazań do jej stosowania. Ze względu na ostrzejszy smak, nie należy podawać jej dzieciom przed ukończeniem pierwszego roku życia. Ponadto, osoby w okresie ciąży nie powinny regularnie spożywać czarnuszki. Odpowiednie dawkowanie nie skutkuje objawami niepożądanymi.
Rodzaje czarnuszki
Czarnuszka najczęściej dostępna jest w formie ziarenek albo w postaci oleju tłoczonego na zimno. Na Bliskim Wschodzie popularne jest przekonanie, iż codzienne żucie 10 ziarenek rośliny niweluje ryzyko wystąpienia wszelkich chorób. Zmielona czarnuszka to ceniona w kuchni przyprawa, często zastępująca pieprz, jednak w przeciwieństwie do swego substytutu, nie zakwasza ona organizmu. Dodaje się ją do sałatek, chleba, wina, sera, różnego rodzaju duszonych warzyw. Olej z czarnuszki występuje również pod postacią kapsułek.
Czarnuszka cena
Ze względu na swoje wszechstronne zastosowanie w kuchni, czarnuszka jest produktem ogólnodostępnym. Warto jednak zdecydować się na zakup suplementu od sprawdzonego dystrybutora. Sklep Biopunkt.pl oferuje aromatyczną przyprawę w atrakcyjnej cenie – 50 g czarnuszki to koszt 5 zł. Każda osoba może zapewnić sobie to bogactwo witamin i minerałów, nie wychodząc z domu i zamawiając produkt za pośrednictwem Internetu. Warto rozważyć zakup większej ilości suplementu, który korzystnie wpływa na nasz organizm, nie powodując przy tym skutków ubocznych.
Wszystkim polecam czarnuszkę! Jest to kolejna wspaniała i tania roślina, która może uchronić nas przed wieloma chorobami.